Zielony Ład w UE

Przyszłość kolejnych pokoleń zależy od stanu naszej planety. Unia Europejska jest liderem w walce ze zmianami klimatycznymi i planuje osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 roku. W realizacji tego celu ma pomóc Zielony Ład. Błyskawiczne zmiany klimatyczne oraz degradacja środowiska stanowią poważne zagrożenie dla Europy i całego świata. Zatrzymanie tego procesu wymaga zdecydowanych i szeroko zakrojonych działań. Jest to największe wyzwanie dla współczesnych społeczeństw na całym świecie.

W listopadzie 2019 roku Parlament Europejski ogłosił kryzys klimatyczny i wezwał Komisję Europejską do uwzględnienia celu ograniczenia globalnego ocieplenia poniżej 1,5°C we wszystkich działaniach legislacyjnych oraz do znacznego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Komisja przygotowała plan, znany jako Europejski Zielony Ład.

Europejski Zielony Ład to zbiór 10 inicjatyw politycznych mających na celu ekologiczny rozwój Unii Europejskiej, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 roku i osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. Plan ten wspiera również przekształcenie krajów Unii w sprawiedliwe i dostatnie społeczeństwa z nowoczesną i konkurencyjną gospodarką.

Inicjatywy Zielonego Ładu obejmują obszary takie jak klimat, środowisko, energia, transport, przemysł, rolnictwo oraz zrównoważone finansowanie, przynosząc realne korzyści obywatelom Unii Europejskiej. Zmiany te mają na celu poprawę jakości powietrza, wody i gleby, obniżenie rachunków za energię, poprawę transportu publicznego, zwiększenie liczby stacji ładowania samochodów elektrycznych, redukcję odpadów, zdrowszą żywność oraz poprawę zdrowia obecnych i przyszłych pokoleń.

Korzyści obejmują także firmy. Plan daje możliwość europejskim przedsiębiorstwom wyznaczania światowych standardów nowoczesnego biznesu i stwarza szansę na tworzenie nowych miejsc pracy w sektorze energii odnawialnej oraz budowie energooszczędnych budynków.

Aby osiągnąć cel redukcji emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 roku w porównaniu z poziomem z 1990 roku, Komisja Europejska przedstawiła 13 rozwiązań zawartych w pakiecie "Fit for 55". W 2023 roku Parlament Europejski zatwierdził nowe przepisy tego pakietu.

Pakiet "Fit for 55" obejmuje reformę unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji CO2 (EU ETS), włączając w to emisje z transportu morskiego, szybsze redukowanie uprawnień oraz stopniowe wycofywanie bezpłatnych uprawnień. Wprowadzono również nowy system handlu uprawnieniami do emisji dla budynków, transportu drogowego i paliw.

Kluczowym elementem zaktualizowanego pakietu jest wprowadzenie opłaty za emisję gazów cieplarnianych dla importowanych towarów, co ma zapobiegać przenoszeniu działalności do krajów o mniej rygorystycznych celach klimatycznych.

"Fit for 55" przewiduje również zwiększenie liczby stacji ładowania i tankowania pojazdów zasilanych paliwami alternatywnymi, promowanie zrównoważonych paliw lotniczych, nowy cel udziału odnawialnych źródeł energii (OZE) w zużyciu energii w UE do 2030 roku (42,5%) oraz stopniowe przechodzenie na czystsze paliwa morskie.

Realizacja celów Zielonego Ładu wymaga inwestycji o wartości co najmniej 1 biliona euro w ciągu najbliższej dekady. Dodatkowo, 30% wieloletniego budżetu Unii Europejskiej na lata 2021–2028 oraz instrument NextGenerationEU, wspierający odbudowę gospodarki po pandemii COVID-19, przeznaczono na inwestycje proekologiczne.

Państwa członkowskie muszą przeznaczyć co najmniej 37% środków z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności na działania wspierające cele klimatyczne, czyli około 200 miliardów euro. Inwestycje te nie mogą negatywnie wpływać na cele ochrony środowiska.

UE wprowadziła również plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonej Europy, który obejmuje mechanizm sprawiedliwej transformacji w kierunku zielonej gospodarki. W latach 2021–2027 plan ten ma umożliwić inwestycje wspierające obywateli regionów najbardziej dotkniętych transformacją.